Evoluties van de Hoge Raad

De Hoge Raad voor de Economische Beroepen werd opgericht in 1999, naar aanleiding van de inwerkingtreding van artikel 54 van de wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen, voortaan vervangen door artikel 79 van de wet van 17 maart 2019 betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur. Dit orgaan bestaat evenwel sinds 1985 en werd reeds in 1993 hervormd.

In het kader van de werkzaamheden ter voorbereiding van de wet van 1985, van de wet van 1993 en van de wet van 1999, zijn diverse elementen met betrekking tot de doelstellingen van de Hoge Raad, de toe te vertrouwen opdrachten, de wijze waarop hij zijn rol zou vervullen en de werking besproken. Deze discussiepunten zijn samengevat in een aantal publicaties, uitgewerkt door de Hoge Raad en gepubliceerd :

• ter gelegenheid van de 50 jaar van het IBR
• ter gelegenheid van de 25 jaar van het IAB
• ter gelegenheid van de 10 jaar van het IFA

De Hoge Raad voor de Economische Beroepen is een zelfstandig organisme met zetel in Brussel. Hij heeft rechtspersoonlijkheid.

De naamswijzigingen die de Hoge Raad voor de Economische Beroepen heeft ondergaan, houden verband met de uitbreiding van bevoegdheden die de Hoge Raad werden toebedeeld:

• in 1985 werd de "Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat" opgericht. Deze Hoge Raad was belast met het verstrekken van adviezen omtrent de reglementaire, normerende en beschikkende bepalingen die betrekking hebben op de uitoefening van het beroep van bedrijfsrevisor;
• in 1993 heeft de wetgever de bevoegdheid van de Hoge Raad uitgebreid met het verstrekken van adviezen omtrent de reglementaire, normerende en beschikkende bepalingen die betrekking hebben op het beroep van accountant. Naar aanleiding van deze uitbreiding heeft de wetgever de naam van de Hoge Raad gewijzigd in de "Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat en de Accountancy";
• in 1999 heeft de wetgever de bevoegdheid van de Hoge Raad opnieuw aangepast en uitgebreid en de benaming herdoopt in de huidige naam "Hoge Raad voor de Economische Beroepen". De bevoegdheid van de Hoge Raad werd uitgebreid tot het verstrekken van adviezen omtrent de belastingconsulenten, de erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten.
• Sinds 1999 vormen derhalve vijf groepen beroepsbeoefenaars samen de "economische beroepen": de bedrijfsrevisoren, de accountants, de belastingconsulenten, de erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten. Deze vijf beroepen ressorteren onder drie Instituten : het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR), het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) en het Beroepsinstituut van Erkende Boekhouders en Fiscalisten (BIBF).
• Door de wet van 17 maart 2019 waarbij het IAB en het BIBF zijn gefuseerd tot het Instituut van de Belastingadviseurs en de Accountants, verkort: IBA, of ook nog: ITAA (het Engelse letterwoord voor het nieuwe instituut) zijn bovenstaande titels, met uitzondering van de titel van bedrijfsrevisor, sinds 30 september 2020 als volgt vervangen:
• de accountant is de gecertificeerd accountant geworden 
• de belastingconsulent is de gecertificeerd belastingadviseur geworden 
•  de erkende boekhouder is de accountant geworden 
•  de erkende boekhouder-fiscalist is de fiscaal accountant geworden

Beroepsbeoefenaars die vóór de fusie van beide instituten de titel van zowel accountant als belastingconsulent voerden, mogen een bijzondere titel gebruiken, met name “gecertificeerd fiscaal accountant”. 

In 2007 is de bevoegdheid van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen opnieuw uitgebreid, en dit naar aanleiding van de omzetting in Belgisch recht van de "auditrichtlijn".

Bovenop de opdrachten die de wetgever aan de Hoge Raad heeft toevertrouwd in toepassing van de wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen, voortaan vervangen door de Wet van 17 maart 2019 betreffende de beroepen van accountant en belastingadviseur heeft de wetgever aan de Hoge Raad een aantal opdrachten toebedeeld in toepassing van de wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor, voortaan vervangen door de Wet van 7 december 2016 tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren.

In het kader van de hervorming van 2016, zijn de bevoegdheden van de Hoge Raad voor de Economische Beroepen op het vlak van de goedkeuring van beroepsnormen en -aanbevelingen, van toepassing op de bedrijfsrevisoren, bevestigd.

De diverse bevoegdheden van de Hoge Raad worden beschreven onder "opdrachten".